انجام حرکاتی شبیه به تمرینات ژیمناستیک، برای اولین بار، حدود 7000 سال قبل از میلاد مسیح در مصر ثبت شده است. چینی‌ها تقریبا 800 سال پیش از میلاد، حرکات مشابهی را کشف کردند و پس از آنها، در هند و ایران از برخی حرکات ژیمناستیک برای تربیت نظامیان استفاده شد.
طولی نکشید تا رومیان نیز از ژیمناستیک برای تعلیم جنگجویان استفاده کردند. امروزه در رقابت‌های بین‌المللی مانند المپیک، بهترین ژیمناست‌های جهان در برابر چشمان میلیون‌ها مخاطب به رقابت می‌پردازند.
وقتی محو انجام حرکات زیبای ورزش ژیمناستیک هستیم احتمالا به این سوال می‌اندیشیم که این انعطاف و قدرت از کجا آمده؟ کدام عضلات چنین چابکی و تعادلی را به بدن ژیمناست بخشیده است؟ جالب است بدانید کسی که ژیمناستیک کار می‌کند از تک تک عضلات بدن خود استفاده می‌کند. این استفاده نه تنها شامل تمام عضلات کوچک و بزرگ می‌شود بلکه به معنی استفاده از آنها برای انجام تمام حرکات ممکن در دامنه حرکتی هر کدام از آنهاست. با این حال، برخی عضلات نسبت به بقیه، عملکرد محوری برای انجام حرکات دشوار ژیمناستیک دارند که در ادامه پیرامون آنها صحبت می‌کنیم.
قدرت و چابکی دو اصل مهم در ورزش ژیمناستیک است، چرا که امکان اجرای حرکات روی زمین و با استفاده از دستگاه‌های مختلف را به ورزشکار می‌دهد. علیرغم اینکه بخش‌های مختلف رقابت‌های ژیمناستیک زمان کوتاهی دارد اما ژیمناست باید از استقامت عضلانی بالایی برخوردار باشد تا بتواند بدون خسته شدن و به بهترین شکل به رقابت بپردازد.
ورزش ژیمناستیک تنوع حرکتی بالایی دارد و برای اجرای هر حرکت، عضلات مختلفی را به کار می‌گیرد. توازن بین بالاتنه و پایین‌تنه برای چرخش بسیار مهم است. اجرای حرکات سبک و ناگهانی که در این ورزش رایچ است به پاهای قوی نیاز دارد. بالاتنه نیز باید به اندازه کافی قوی باشد تا بتواند در اجرای حرکات میله، به بالا کشیدن ورزشکار کمک کند. علاوه بر آن، قدرت بالاتنه، بدن را در انجام همه حرکات حمایت می‌کند.
عضلات مهم در ورزش ژیمناستیک کدام‌اند؟
عضلات اصلی دخیل در اجرای حرکات ژیمناستیک عبارتند از:
- در بالاتنه: عضلات دلتوئید، پکتورال، رومبوئید و لاتیسموس دورسی
- عضلات Core: عضلات اطراف ستون مهره‌ها و راست شکمی
- عضلات لگن: گلوتئوس ماکسیموس، فلکسورهای لگن، اداکتورها و ابداکتورها
- عضلات بازو: سه سر بازو، دو سر بازو، ماهیچه‌های خم‌کننده و بازکننده‌ی بازو
آسیب‌های شایع ورزش ژیمناستیک
از آنجایی که ورزش ژیمناستیک پر از پرش و خیزش است، مفاصل، تاندون‌ها و رباط‌های بدن تحت فشار زیادی قرار می‌گیرد. هر بار که ژیمناستیک به پرواز درمی‌آید، احتمال سقطوط او وجود دارد. حتی اگر به درستی فرود آید، در چرخش‌های متوالی ممکن است آسیب جدی به ستون فقرات او وارد شود.
برخی از شایع‌ترین آسیب‌های ورزش ژیمناستیک شامل موارد زیر می‌باشد:
- در رفتگی مفاصل و شکستگی استخوان‌ها
- پیچ‌خوردگی مچ پا
- رگ به رگ شدن رباط صلیبی (ACL)
- درد مفاصل
- کشیدگی عضلات
استراتژی‌های پیشگیری از آسیب‌های جدی ورزش ژیمناستیک
آسیب‌دیدگی یک امر کاملا رایج در بین ژیمناست‌ها می‌باشد. به خاطر همین، دانستن انواع روش‌های پیشگیری از آسیب و به حداقل رساندن آن برای هر ژیمناستی ضروری است. در ادامه، برخی از استراتژی‌های کاهش آسیب برای علاقمندان به این ورزش ذکر شده است:
- هر حرکت را زمانی انجام دهید که از فرم آماده‌ی خود و وضعیت صحیح قرارگیری بدن اطمینان داشته باشید.
- در یک منطقه امن تمرین کنید و از تجهیزات استاندارد استفاده کنید.
- همیشه قبل از شروع تمرین و به ویژه قبل از مسابقه، بدن خود را به خوبی گرم کنید.
- سرد کردن پس از تمرین را فراموش نکنید.
- برای طراحی برنامه تمرینی، از یک مربی کاربلد کمک بگیرید و این کار را به تنهایی انجام ندهید.
حرکات کششی؛ موثر در کاهش آسیب‌دیدگی
یکی از بهترین تکنیک‌ها برای کاهش آسیب‌دیدگی در ورزش ژیمناستیک، انجام حرکات کششی این ورزش است. این حرکات نه تنها آمار آسیب را پایین می‌آورد بلکه در بازتوانی پس از آسیب‌هایی مانند کشیدگی و رگ به رگ شدن کاملا موثر است.
حرکات کششی متعددی وجود دارد که می‌توانید از بین آنها، لیستی از بهترین‌ها برای خودتان تهیه کرده و انجام دهید. در صورتی که از درد عضلانی یا دردهای عودکننده رنج می‌برید بهتر است قبل از انجام این حرکات با فیزیوتراپیست مشورت کنید.
برای انجام هریک از حرکات کششی باید به آرامی وارد مرحله کشش شوید و به یک‌باره وارد فاز کششی نشوید. اگر در حین کشش احساس درد یا ناراحتی کردید، این یک هشدار از جانب بدن است و به این معنی است که بیش از حد فشار وارد آورده‌اید. باید میزان فشار را کم کنید. حالت کشش را به مدت 20 تا 30 ثانیه حفظ کرده، آرام باشید و نفس عمیق بکشید. هنگام خارج شدن از کشش با احتیاط عمل کنید و در صورت لزوم کشش را در سمت مخالف انجام دهید. هر حرکت را 2 تا 3 مرتبه تکرار کنید.
انجام حرکات کششی ورزش ژیمناستیک در نگاه اول کار آسانی است، اما این آسانی نباید سبب شود انجام این حرکات را بی‌اهمیت در نظر بگیریم. آنچه که می‌تواند سبب آسیب‌های دائمی در این ورزش شود، اجرای نادرست همین حرکات است. با توجه ویژه به حرکات کششی ژیمناستیک، تا حد زیادی از آسیب‌دیدگی جلوگیری خواهد شد.
منبع:
www.stretchcoach.com
